Nhiều người nhận định các đại gia này không chỉ giàu nhất Sài Gòn mà còn thuộc vào hàng giàu nhất Đông Dương trong giai đoạn cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20.
V
ào cuối thế kỷ 19, đất S
ài Gòn – Chợ Lớn nổi l&e
circ;n bốn vị đại thương gia, trọc phú có gia sản kếch xù, được mệnh danh l
à “Tứ đại phú hộ
”. Tiếng tăm của những đại gia n
ày còn truyền lại đến bây giờ qua câu nói d&a
circ;n gian “Nhất Sỹ, Nhì Phương, Tam Xường, Tứ Hoả
”.
Nhất Sỹ - gi
àu hơn vua Bảo Đại
Nhất Sỹ (sau n
ày được gọi Huyện Sỹ, t&e
circ;n thật Lê Phát Đạt) l
à người đúng đầu trong tứ đại phú h
ào gi
àu nhất S
ài Gòn xưa v
à cũng l
à &o
circ;ng ngoại của Nam Phương ho
àng hậu - vợ của vua Bảo Đại.
Dù xuất th&a
circ;n trong một gia đình kh&o
circ;ng quá gi
àu có nhưng nhờ năng lực bản th&a
circ;n, Lê Phát Đạt đã nhan
h chóng trở th
ành người gi
àu có bậc nhất đất S
ài Gòn.
&O
circ;ng được các tu sỹ người Pháp đưa sang Malaysia để học tập. Sau khi &o
circ;ng Sỹ về nước cũng l
à lúc d&a
circ;n cư bỏ ruộng đất đi tản mát khắp nơi tránh thực d&a
circ;n Pháp n&e
circ;n nh
à cửa, đất đai bỏ kh&o
circ;ng. &O
circ;ng Sỹ chớp cơ hội dùng tiền để d
ành khi đi du học để mua một số thửa đất có địa thế tốt v
à thuê người gieo trồng lúa.
Nh
à thờ Huyện Sỹ. Ảnh: Internet
Kh&o
circ;ng ngờ năm đó mưa thuận gió hòa, lúa l&e
circ;n xanh tốt n&e
circ;n vụ mùa bội thu, &o
circ;ng Sỹ thu về lượng lớn thóc gạo. Nhận thấy lợi ích từ đầu tư v
ào ruộng lúa rất lớn, &o
circ;ng Sỹ lập tức đi vay mượn tiền của bạn bè để mua đất khắp khu vực T&a
circ;n An, Đức Hòa, Đức Huệ. Li&e
circ;n tiếp mấy vụ mùa bội thu giúp &o
circ;ng Sỹ thu về đầy ắp của cải. Nhờ đó, &o
circ;ng trở n&e
circ;n gi
àu có.
Trong thời kì gi
àu có bậc nhất, gia đình Huyện Sỹ nắm trong tay to
àn bộ vùng đ?
?t trù phú ở Gò C&o
circ;ng, Long An, Tiền Giang kéo d
ài đến tận bi&e
circ;n giới Campuchia để thuê người canh tác. Ở miền Tây, ruộng đất của Lê Phát Đạt được ví như "cò bay mỏi cánh kh&o
circ;ng hết".
Một điều đáng ca ngợi của gia đình Huyện Sỹ l
à dù vô cùng gi
àu có nhưng họ lại kh&o
circ;ng có lối sống xa hoa, tiêu x
ài hoang phí.
&O
circ;ng Huyện Sỹ cũng tự nguyện hiến đất v
à 1/7 t
ài sản của mình để xây dựng n&e
circ;n nh
à thờ Huyện Sỹ (đường T&o
circ;n Thất Tùng, Q.1, TP. HCM).
Mức độ gi
àu có của &o
circ;ng Huyện Sỹ còn được cho l
à lớn hơn rất nhiều lần so với vua Bảo Đại.
Nhì Phương
Nhì Phương l
à t&e
circ;n gọi của Đỗ Hữu Phương (1841 - 1914), người gốc Hoa, l
à con trai đại địa chủ Nam Kỳ thời bấy giờ l
à Bá Hộ Khiêm. Ngậm thìa v
àng ngay từ khi sinh ra, &o
circ;ng Hữu Phương nghiễm nhi&e
circ;n có trong tay cả một cơ ngơi v
à cùng gia đình cai quản cai quản BĐS của cả một vùng rộng lớn về phía bắc th
ành phố S
ài Gòn.
Nh
à &o
circ;ng kh&o
circ;ng những sở hữu đất đai m
à còn có cả h
àng trăm căи nh
à mặt tiền cho thuê. Người ta đồn rằng tiền của &o
circ;ng Phương nhiều đến nỗi mấy đời ăи cũng kh&o
circ;ng hết.
Có lợi thế của một gia đình con bu&o
circ;n nhưng Đỗ Hữu Phương kh&o
circ;ng l
àm gi
àu bằng con đường kinh doanh. &O
circ;ng lựa chọn con đường l
àm quan.
Đỗ Hữu Phương (1841-1914). Ảnh; D&a
circ;n trí
Năm 1859, khi qu&a
circ;n Pháp tiến đánh Gia Định, Đỗ Hữu Phương lui về B
à Điểm, Hóc M&o
circ;n lánh th&a
circ;n v
à chờ thời. Năm 1861, &o
circ;ng được nhận l
àm cộng sự của người Pháp với sự giới thiệu của cai tổng Đỗ Kiến Phước. S
ài Gòn Chợ Lớn thời đó chia l
àm 20 hộ. Đỗ Hữu Phương được chính quyền cho l
àm hộ trưởng, từ đó lần lượt leo l&e
circ;n nhiều chức vụ khác nhau.
&O
circ;ng Phương gi
àu kh&o
circ;ng chỉ được thừa hưởng khối gia sản kếch xù, những cánh đồng bạt ng
àn, cửa h
àng kinh doanh của bố, m
à &o
circ;ng còn có t
ài tính toán như thần. Mỗi mùa vụ &o
circ;ng đều thu lợi lớn, kết nối với các tiểu thương, xây dựng hệ thống bán bu&o
circ;n ri&e
circ;ng biệt.
Thóc lúa trong nh
à &o
circ;ng chất th
ành núi trong nh
à. Ngo
ài ra, người vợ của &o
circ;ng giỏi giang, tháo vát, bán sang tay với giá cao n&e
circ;n &o
circ;ng đã gi
àu lại c
àng gi
àu hơn.
Người ta đồn rằng, nếu 1 người ngồi đếm tiền của nh
à &o
circ;ng Phương thì có đến cả đời cũng kh&o
circ;ng hết tiền. Độ gi
àu có của vợ chồng &o
circ;ng Phương còn được sử cũ kể rằng, gia đình có ri&e
circ;ng một đội đếm tiền, hơn chục người được sắp xếp bí mật trong căn phòng phía sau nh
à.
Tam Xường
&O
circ;ng Lý Tường Quan (1842 – 1896), t&e
circ;n thật l
à Phước Trai, được người đời gọi bởi danh xưng bá hộ Xường - doanh nh&a
circ;n người Hoa được xếp thứ ba trong Tứ đại Phú hộ S
ài Gòn.
Theo sử tích ghi lại, cậu bé Tường Quan sớm bộc lộ t
ài năng hơn người từ khi còn nhỏ. Vốn l
à người hiếu học, &o
circ;ng nhan
h chóng am hiểu nhiều ng&o
circ;n ngữ; tinh th&o
circ;ng cầm kỳ thi hoạ v
à được đề bạt, đảm nhận nhiều chức vụ trong chính quyền Pháp. Tuy nhi&e
circ;n, sau đó &o
circ;ng nổi chí muốn l
àm ăn, bu&o
circ;n bán kinh doanh.
Rời bỏ vai c&o
circ;ng chức, Bá hộ Xường dốc tâm sức v
ào việc kinh doanh thịt cá xuất khẩu, lương thực, thực phẩm, sau đó mua đất xây cất biệt thự tại vùng Chợ Lớn để cho thuê v
à bán. Ngo
ài ra cũng nhờ biết cách đi cửa sau, lấy lòng quan Tây, quan ta, &o
circ;ng gi
àu l&e
circ;n rất nhanh, nổi tiếng khắp vùng.
Ch&a
circ;n dung &o
circ;ng Lý Tường Quang v
à vợ được chụp từ tư liệu gia đình. Ảnh: VTC News
Bằng t
ài năng v
à sự kh&o
circ;n khéo, chẳng mấy chốc Bá hộ Xường phất l&e
circ;n “như diều gặp gió
”. Khi đã có chỗ đứng tr&e
circ;n thị trường, &o
circ;ng mở rộng thị phần ở nhiều địa phương khác. Những năm kinh doanh phát đạt, thương hiệu của &o
circ;ng phổ biến đến mức, đôi khi người ta thường nói với nhau: “1 nửa người d&a
circ;n miền Tây mua nhu yếu phẩm có nguồn gốc từ Tường Quan
”.
Với lợi nhận từ việc kinh doanh thịt cá, Bá hộ Xường bắt đầu mua đất xây cất biệt thự tại vùng Chợ Lớn để cho thuê v
à bán, gia sản lại c
àng kếch xù. Bất động sản của &o
circ;ng chiếm gần như 1 nửa vùng Chợ Lớn, lan rộng sang cả khu vực Gia Định. Hiện tại, khắp S
ài Gòn vẫn tồn nhiều kiến trúc khang trang, đồ sộ mang dấu ấn ng
ài bá hộ Xường.
Tứ Hoả
Tứ Hoả (hay chú Hoả) l
à danh xưng của &o
circ;ng Hứa Bổn Hỏa (1845 – 1901), người gốc Hoa. Tuy xếp thứ 4 nhưng &o
circ;ng lại l
à người sở hữu nhiều giai thoại, để lại nhiều dấu ấn nhất so với 3 người người còn lại. Trong đó, phải kể đến cái tâm sáng, lu&o
circ;n hướng đến cộng đồng của &o
circ;ng.
Theo một số ghi chép, chú Hỏa từng có thời gian kiếm sống bằng nghề nhặt phế liệu. Tuy nhi&e
circ;n, nhiều người đồng ý rằng, việc chú Hỏa phất l&e
circ;n kh&o
circ;ng phải như lời đồn do &o
circ;ng mua bán ve chai lượm được chu&o
circ;ng đồng hay nhặt được túi v
àng trong chiếc ghế cũ,... m
à chính nhờ có óc nhìn xa, nhạy bén với thương trường v
à quyết đoán trong c&o
circ;ng việc.
Biệt thự của gia đình &o
circ;ng Hứa Bổn Hoả, nay l
à Bảo t
àng Mỹ thuật TP HCM. Ảnh: Doanh nh&a
circ;n S
ài Gòn
Nhận thấy tiềm năng của một khu vực đất đai hoang phế, &o
circ;ng l&e
circ;n kế hoạch san lấp đống ao hồ xung quanh để dựng l&e
circ;n chợ Bến Th
ành mới. Khi chợ được ho
àn th
ành, &o
circ;ng nghiễm nhi&e
circ;n có trong tay đến 20.000 nền nh
à trong khu đất v
àng, sau đó biến chúng th
ành 20.000 ngôi nh
à mặt phố rồi cho thuê.
Nhờ thế, &o
circ;ng th
ành c&o
circ;ng trong lĩnh vực bất động sản. Chú Hỏa nắm giữ hơn 40% bất động sản S
ài Gòn thời đó v
à sở hữu hơn 30.000 căn nh
à ở các vị trí đắc địa nhất S
ài Th
ành, nhiều trong số những căn nh
à đó đến nay vẫn còn tồn tại.
Kh&o
circ;ng chỉ l
àm gi
àu cho mình, Chú Hỏa còn lu&o
circ;n biết chia sẻ với cộng đồng cũng như giới cầm quyền đương thời qua việc góp phần xây dựng v
à sau n
ày l
à hiến tặng h
àng loạt c&o
circ;ng trình phúc lợi xã hội m
à chức năng vẫn tồn tại đến tận ng
ày nay, như: Bệnh viện Đa khoa S
ài Gòn, Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ, Trường THCS Minh Đức (quận 1), Bệnh viện Nguyễn Trãi (quận 5)…
(Theo Tri Thức v
à Cuộc Sống)
Nguồn bài viết : LỊCH THI ĐẤU BÓNG ĐÁ